Situatie in Oekraïne zet tarwemarkt onder druk - voldoende voorraad maar sterke prijsstijgingen

Deze situatie in Oekraïne is van cruciaal belang voor de internationale tarwemarkten, aangezien Rusland en Oekraïne samen ongeveer 15 procent van de tarwe in de wereld produceren. Bovendien is ongeveer 30 procent van de internationaal verhandelde tarwe uit deze twee landen afkomstig. De escalatie in dit gebied kan verstorend werken voor de exportstroom van tarwe uit die regio. Voor de Nederlandse bakkerijsector is er voldoende aanbod. Koninklijke Koopmans betrekt geen tarwe uit de betreffende regio. Het grootste deel van onze tarwe komt van Nederlandse bodem, een deel komt uit de betere Duitse regio's en een ander klein deel komt van andere herkomst. Door de strategische samenwerking met het Zeeuwse CZAV hebben we 100% zekerheid van aanvoer. Er zou voldoende teelt in Nederland zijn. Ook zullen we Duitse tarwe blijven verwerken.

De aan de oorlog gerelateerde prijsrally op de tarwebeurzen hield deze week aan. De oorlog in Oekraïne blijft de bepalende factor op de internationale termijnmarkten. Na een aanvankelijk haperende opmars van de Russische troepen, heeft de oorlog zich geconcentreerd op belangrijke steden zoals Kharkov en Kiev. In het zuiden van het land zijn de uitvoerhavens van het land geblokkeerd. De Russische troepen rukken verder op naar de havens van Mariupol en Mikolayiv. Hoewel de exploitanten van Russische havens aan de Zwarte-Zeekust zeggen dat hun faciliteiten nog steeds in bedrijf zijn, worden zelfs deze havens nu niet meer aangedaan door de commerciële koopvaardij.

Door deze onrust annuleren tarwe-importeurs, zoals Egypte, hun aanbestedingen en verschuift deze vraag van de Zwarte Zee naar Europa, de VS en Latijns-Amerika. Egypte importeerde in 2021 6,1 miljoen ton tarwe, waarvan 4,2 miljoen ton uit Rusland. Deze run op de resterende tarwe in de wereld is de oorzaak van de explosieve stijging van de noteringen op de termijnmarkten. In Noord- en Zuid-Amerika stegen de tarweprijzen tot het hoogste niveau sinds 2008.

Ook de fysieke beschikbaarheid van graan wordt een nijpend probleem. Oekraïne is een belangrijke exporteur van maïs. De Europese invoer van maïs bedraagt normaal ongeveer 11 miljoen ton. Tot nu toe is 5,5 miljoen ton aangekomen. Maïs is normaal gesproken een belangrijke component in de Europese voedersamenstelling. Deze component zal men proberen te vervangen door een andere graansoort, zoals tarwe. Dit zal bijdragen tot een verdere verkrapping van de beschikbaarheid. Op dit moment zijn er echter geen tekorten en wordt er tot op Europees niveau gewerkt aan tijdelijke verruimingen van importmogelijkheden en andere maatregelen die de beschikbaarheid kunnen vergroten. Koninklijke Koopmans dekt altijd al haar graanbehoefte in bij haar vaste leveranciers in de vorm van (paneer)meel en meelverkoop. Dit betekent dat wij niet geconfronteerd worden met dreigende tekorten.

Het feit dat op woensdag de nieuwe oogst noteringen zijn gedaald, zou kunnen betekenen dat de markt nog enigszins rekening houdt met een "tijdelijk effect". We mogen echter niet vergeten dat hoe langer deze verstoring in de graanketen duurt, hoe langer het ook zal duren voor ze is opgelost. Bovendien moeten in de komende weken in Oekraïne zomergranen zoals maïs, gerst en zomertarwe worden gezaaid. Het laat zich raden waarom dit nu op veel plaatsen onmogelijk is. Ook in de Verenigde Staten blijft de weersituatie gespannen. De kwaliteitsbeoordeling van wintertarwevelden in Kansas is naar beneden bijgesteld en ook in Oklahoma verkeert slechts een beperkt deel momenteel in goede tot uitstekende conditie. Op basis van de fundamentele cijfers zou de oogst van 2022 nog vrij comfortabel kunnen zijn. De dramatische situatie in Oekraïne brengt echter alles in onzekerheid.