Reportage EenVandaag: Granen van Nederlandse bodem als positieve bijdrage aan de graancrisis

"Nederland importeert heel veel graan. We produceren iets meer dan een miljoen ton en we hebben ruim 5 miljoen ton nodig. Dus we importeren eigenlijk heel veel", vertelt Jurriaan Visser van akkerbouwcoöperatie CAZV. Hij verwacht niet dat Nederland deze zomer vol wuivende graanvelden staat, maar ziet wel degelijk iets veranderen.

"We zien dat de graanprijzen enorm opgelopen zijn. Ten opzichte van een aantal jaar geleden zijn de graanprijzen verdubbeld en sinds de oorlog in Oekraïne zijn de prijzen ten opzichte van toen weer met een derde toegenomen. We zien dat meer telers aan het overwegen zijn of de keuze hebben gemaakt om zomergraan in te zaaien."

"Wij schatten in dat het graanareaal in Nederland met 5 tot 10 procent stijgt. Dan heb je het over winter- en zomertarwe. Het afgelopen najaar is er ook al wat meer wintertarwe gezaaid. We zien dat de vraag naar zomertarwe in het algemeen heel erg toegenomen is. We zijn ook uitverkocht met het zaaizaad voor zomertarwe. En dat zien we in heel Noordwest-Europa."

Een van die telers is Leo van Kampen uit Numansdorp. Hij heeft een akkerbouwbedrijf van in totaal 56 hectare, verdeeld over twee locaties, Zijn belangrijkste gewas is wintertarwe, dat altijd gezaaid wordt in de herfst en geoogst in augustus het jaar erop. Verder teelt hij aardappelen, tuinbonen en uien.

Maar vandaag zaait hij vier hectare niet met uien in, maar met zomertarwe. Die wordt net als wintertarwe geoogst in augustus en heeft weliswaar een minder grote opbrengst, maar met de huidige prijzen kan het prima uit. En afwisseling van gewassen is ook goed voor de akkerbodem.

Van Kampen doet de bak van de zaaimachine achter zijn tractor open en graait er met twee handen in. "Hier", zegt hij. "Dit is het zaad dat wij zaaien voor de zomertarwe. Het is schaars, dus je moet er snel bij zijn. Je moet zomertarwe vroeg zaaien om voldoende opbrengst te hebben. Anders verdien je alsnog niks."

"De markt ziet er goed. Uien is een vrij dure teelt en daar zijn bepaalde bestrijdingsmiddelen weggevallen. Dus ik dacht: ik ga meer zomertarwe zaaien en minder uien." Van Kampen hoopt op een goede prijs. "Als het tussen de 300 en 350 euro per ton blijft hangen, zou het mooi zijn. Mits het niet verregent. Er kan nog veel gebeuren, de wereld is grillig."

Meelfabrikant Royal Koopmans in Leeuwarden is er blij mee dat Nederlandse akkerbouwers meer zomertarwe gaan verbouwen. Directeur Dirk Lodewijk: "We zitten nu op meer dan 50 procent Nederlands graan en willen door naar meer dan 70 procent. Dus dat er meer focus komt op het inzaaien van Nederlandse bakwaardige tarwe is voor ons goed."

Of het nu zomertarwe of wintertarwe is maakt voor Lodewijk niet zoveel uit. "Het gaat ons vooral om de kwaliteit. Wij hebben heel lang onderzoek gedaan naar de juiste bakkwaliteit zoals wij dat noemen. Meer inzaaien is denk ik alleen maar in ons aller belang, want dan kunnen we meer lokaal gaan inkopen dan hebben we in ieder geval een stabiele aanvoerbasis in Nederland."

Van Kampen kan zich de angst van Oekraïense boeren goed voorstellen. "Die mensen staan te popelen om te beginnen met zaaien. Kijk, ik weet niet hoe het daar is en of de kogels om je oren vliegen, maar het is een heel groot land. Om je gewasbescherming er te krijgen, je diesel, je zaaizaad en je personeel. En als straks de Zwarte Zee dicht is denk ik dat de Russen het graan zelf gaan houden."

Oekraïne en Rusland zijn goed voor ongeveer 29 procent van de wereldwijde graanexport. Jurriaan Visser is voor de korte termijn niet optimistisch: "De wereld wordt niet groter. Het areaal waar we ons eten op verbouwen in Nederland wordt alleen maar kleiner. Je kunt dat niet inhalen. Er ligt niet ergens land dat we nog kunnen inzetten."

"We worden op een hele ruwe manier wakker geschud dat zelfvoorziening een belangrijk goed is in tijden van oorlog", zegt Lodewijk. "Zo is het ook ooit ontstaan: er moest een bepaalde mate van zelfvoorziening zijn in de Europese Unie. Dat was destijds de aanleiding om allerlei steun- en hulpverleningsprogramma's in het leven te roepen."

"Daar zijn we op een gegeven moment van afgestapt, omdat dat ook veel subsidie kost. Ik denk dat er nu weer een disruptie plaatsvindt waarbij dat weer opnieuw ter discussie moet worden gesteld. Hoe willen wij omgaan met de beschikbaarheid van hele belangrijke basis- en grondstoffen in Europa, maar ook in Nederland?"

Bron: EenVandaag 
Bekijk hier de bijbehorende uitzending